Sämikielâlii palvâlem já tulkkum palvâlempäälgis Aanaar kieldâst

20.05.2021

Ko eellim váátá ääigiväridem, te faallâp tunjin sämikielâlii palvâlem jo-uv njuolgist teikâ tulkkum peht, toin iävttoin, ete tuu tiäđoid lii lasettum merkkim tast, ete tun tuáivuh sämikielâlii palvâlem. Táárbu mield muštâl ääigiväridem ohtâvuođâst, ete tun halijdah sämikielâlii palvâlem já muštâl tärhibeht, ete mon sämikielân tun tarbâšah palvâlem.  Jis ohtâduvâst, kuus tun lah väärridmin ääigi, parga sämikielâlâš pargee, te viggâp väridiđ tunjin ääigi eidu ton pargei. Jis suu sämikielâ lii eres, ko maid tun jieš sáárnuh teikâ ij kavnuu sämikielâlâš pargee, te tust lii haalijddijnâd vuoigâdvuotâ tulkkuumân. Tulkkuumist kalga sooppâđ jo talle, ko tun väridah ääigi. Tun kaavnah jieš-uv haalijddijnâd listo kieldâ sämikielâlijn pargein toimâsuorgij mield kieldâ nettisiijđoin: https://www.inari.fi/se_fi/ohtavuodatiaduh-2/samikielalii-pargeeh.html Tun puávtáh leđe meid njuolgist ohtâvuođâst sämikielâlijd pargeid aašijn, moh iä vaađâ ääigiväridem.

Jis olmooš, kiän luus tun väridah ääigi, ij jieš sáárnu siämmáá sämikielâ ko tun, te tiiláp tuulhâ pääihi oolâ. Tuulhah tuáimih freelance-prinsiippijn, te tuulhâ pääihi oolâ finniimân sáttá moonnâđ äigi. Vuástáväldimân sooppâmnáál äigi kalga talle heiviđ kuulmâ sierâ piälán – vuástáväldei, äššigâsân já tuulkân. Mij iävtuttep tunjin tuulhâ, ko lep kavnâm paargon hiäivulii tuulhâ. Tust lii vuoigâdvuotâ tuhhiittiđ teikâ hilgođ iävtuttum tuulhâ. Hilgom vuáđustâssân puáhtá leđe ovdâmerkkân tot, ete tun anah, ete tunjin iävtuttum tulkkâ lii tunjin liijkás aldasâš olmooš. (Haldâttâhlaahâ, 65 §)

Tulkkân tâi jurgâleijen ij uážu kevttiđ ulmuu, kote lii taggaar koskâvuođâst äššiomâháin tâi áášán, ete suu lyetittetteevuotâ sáttá ton suujâst hiäjusmuđ.

Tuulhâst lii joskâorroomkenigâsvuotâ, siämmáánáál ko kieldâ eres-uv pargein.

Ko tun tarbâšah palvâlem huápust, ovdâmerkkân tiervâsvuođâkuávdáá kocemist, ige lah máhđulâš stivriđ tuu njuolgist sämikielâlii pargee luus, te mij viggâp vuosâsaajeest kevttiđ tulkkân táálu jieijâs sämikielâlijd pargeid. Jis sij iä lah kevttimnáál, te mij pyehtip suáittiđ mii freelance-tulkkâlisto tulháid já koijâdiđ, ete pastaččij-uv kiinii tállân tulkkuđ puhelin tâi eres káidusohtâvuođâ peht. Tágárijn tábáhtusâin sämikielâlii palvâlem olášume lii kiddâ tast, ete kiergân-uv kiinii tuulhâin uánihis váruttâsaigijn tulkkuđ. Mij kuittâg ain porgâp puoh ton oovdân, ete sämikielâlâš palvâlem olášuuččij. Kivkked šoddâm palvâlem tiileest almoot pargoviehân tállân sämikielâlii palvâlem táárbust. Jis tun vistig suáitáh ohtâdâhân (ovdâmerkkân tiervâsvuođâkuávdáš), te muštâl sämikielâlii palvâlem táárbust jo talle.

Tun puávtáh väldiđ vuástáväldimân fáárun omâháá tâi kiännii eres aldaulmuu kielâtoorjân, mutâ kieldâ ij määvsi tast sunjin päälhi. Kieldâ uárnee tulkkum tuš jieijâs pargei tâi kieldâ kevttim freelance-tuulhâi peht. Taat tondiet, ete kieldâ haalijd visásmittiđ ton kevttim tuulhâi lyetittetteevuođâ já áámmáttááiđu. Vääldi huámmášumán, ete jis omâhâš tulkkoo tâi ibbeerd puástud, te ovdâsvástádâs puástuibárdâs tovâttem čuávumušâin ij lah (tipšo)pargein. Omâháá tâi toorjâulmuu ij meid paste kenigittiđ toimâđ tulkkân, ige suu mieldiorroom vaaigut kieldâ kenigâsvuotân orniđ tulkkum.

Jis pálkkááttep tuu vuástáväldimân tâi eres äššigâspalvâlemtilálâšvuotân tuulhâ, te tulkkâ savâstâl tuin vistig tast, ete maggaar tulkkum tun tuáivuh – halijdah-uv, ete tulkkâ tulkkoo jyehi sääni, vâi ete sun taha čuákánkiäsuid vuástáväldim tâi äššigâspalvâlemtilálâšvuođâ siskáldâsâst.

Tun puávtáh valjiđ tábáhtus mield, ete kiävtáh-uv sämikielâ vâi suomâkielâ tuu ášástâllâmkiellân. Jis tun lah kiävttám sämikielâlii palvâlem tâi tulkkum, te tot ij kenigit tuu čuávvoo tove toimâđ siämmáánáál. Valjim lii ain tuu. Tun puávtáh táttuđ sosiaal- já tiervâsvuođâpalvâlussáid lohtâseijee ääigiväridem ooleest äššigâsregisterân tuu puotâ merkkim, ete tun halijdah vuosâsaajeest sämikielâlii palvâlem tâi tärhistiđ, ete lii-uv tággáár merkkim tuu puotâ jo tohhum. Jis tággáár merkkim tahhoo tuu tiäđoid, te viggâp orniđ tunjin sämikielâlii palvâlem tâi tulkkum automaatlávt. Merkkim puáhtá meid sikkođ tuu tiäđoin tuu táátust. Jis tuu tiäđoid lii merkkejum, ete tun tarbâšah vuosâsaajeest sämikielâlii palvâlem, te mušte mainâšiđ ääigiväridem ohtâvuođâst, jis tun mottoom tove halijdah-uv ášástâllâđ suomâkielân. Veikâ tun valjiiččih-uv motomin suomâkielâlii palvâlem, te taat ij automaatlávt joođeet nubástusân tuu äššigâstiäđuin kielâ háárán. Nubástus tahhoo tuše tuu táátust.

Ääigiväridem luhostuvá tääl tuše suomâkielân tâi eŋgâlâskielân. Jis tun halijdah koijâdiđ maidnii tâi savâstâllâđ kieldâ palvâlusâin sämikielân, te tun puávtáh leđe ohtâvuođâst tavesämikielân ávustipšo hovdâ Mirja Laitin (tiervâsvuođâpalvâlusah) 040-844 5627, anarâškielân viestâdem- já ohtsâštoimâhovdâ Anne-Marie Kallan 040-723 0697. Tun puávtáh vuolgâttiđ tuu tiäđuštâllâm sämikielân meid šleđgâpoostâ peht, puoh šleđgâpostâčujottâsah láá häämist ovdânommâ.suhânommâ@inari.fi.

Jis tun halijdah kirjálii miärádâs tâi äššikirje sämikielân, te táátu tom sierâ västideijee virgehaldâšeijest.