BE-bálvalusat sirdásit gielddaide – Davvi- ja Nuorta-Lappi barggolašvuođaguovlu álggaha doaimmas jagi álggus

23.09.2024

Jagimolsašumis BE-doaimmahagat heaittihuvvojit ja almmolaš bargofápmobálvalusain šaddet gielddaid vuođđobálvalusat. Ođastussii ráhkkanit juo olles fártta gávcci Davvi- ja Nuorta-Lappi gielddas, mat hábmejit oktasaš barggolašvuođaguovllu.

Boahtte jagi álggus suopmelaš BE-bálvalusráhkadus rievdá sakka, go almmolaš bargofápmobálvalusaid ordnenovddasvástádus sirdása stáhta bargo- ja ealáhusdoaimmahagain dahjege BE-doaimmahagain gielddaide ja gielddaid hábmen ovttasdoaibmanguovlluide. Seammás gielddaide sirdása váldooassi persovdnaáššehas- ja fitnodatbálvalusain, mat dál leat BE-doaimmahaga ovddasvástádusa vuolde.

Supmii šaddá ođđa bálvalusmálle, mas gielddat dahje gielddaid hábmen barggolašvuođaguovllut vástidit bargofápmobálvalusain. Davvi- ja Nuorta-Lappi guovllus gávcci gieldda ovttastit fámuideaset ja hábmejit barggolašvuođaguovllu, mii ordne bargofápmobálvalusaid.

Davvi- ja Nuorta-Lappi barggolašvuođaguovllu gávcci gieldda leat

• Anár
• Giemajávri
• Pelkosenniemi
• Posio
• Salla
• Suovvaguoika
• Soađegilli
• Ohcejohka

Soađegili gielda lea Davvi- ja Nuorta-Lappi barggolašvuođaguovllu vástugielda, mii vástida guovllu bargofápmobálvalusaid ordnemis hálddahuslaččat. Bálvalusat bohtet goit leat guovllu buot gielddaid bálvalusat, ja áššehasat sáhttet jearrat lassedieđu, ráđi ja rávvagiid iežaset gielddas.

Ollásit ođđa bálvalusollisvuohta

Maiddái BE-doaimmahagaid bargoaddi- ja fitnodatbálvalusat sirdásit ođastusas gielddaide. Ná maiddái fitnodatáššehasat ja bargoaddit sáhttet boahttevuođas jorgalit bargofápmobálvalusaide laktáseaddji gažaldagain álo iežaset gieldda beallái.

Ođastusas gielddaide šaddá ollásit ođđa bálvalusollisvuohta: boahttevuođas seamma gáhtu vuolde gávdnojit gieldda skuvlenbálvalusaid, ealáhusbálvalusaid ja servodathuksema lassin bargofápmobálvalusat. Dán sivas gielddat sáhttet ain beaktilabbot ovddidit ovdamearkka dihte čeahpes bargofámu fitnašuvvama ja fitnodagaid ovdáneami. Dat buktá ođđalágan vejolašvuođa nannet báikkálaš eallinfámu.

Gielddat dovdet iežaset ássiid ja ealáhuseallima buoremusat, mii dahká vejolažžan báikkálaš dárbbuide heivvolaš ja namalassii daid várás plánejuvvon bálvalusaid ollašuhttima. Ođastus lea nappo maiddái vejolašvuohta dahkat áššiid ođđa vugiin.

Maid nuppástus mearkkaša?

Bargofápmobálvalusaid bokte sihke persovdna- ja fitnodatáššehasat ožžot rávvagiid ja ráđi barggu ohcamii ja bargiid rekryteremii sihke čehppodaga ovddideapmái.

Jos don leat juo BE-bálvalusaid áššehas, de don it dárbbaš dahkat maidige erenomážiid, vaikko bálvalusfálli lotnašuvvá jagimolsašumis. Dutnje váldojuvvo dárbbu mielde oktavuohta persovnnalaččat.

Jos dárbbašat bargofápmobálvalusa vuosttas geardde, de sáhtát álo jorgalit iežat gieldda beallai, gos du rávvejit ovddosguvlui. Bargoeallimii, rekryteremii ja fitnodaga vuođđudeapmái laktáseaddji dieđu, bálvalusaid ja ođđasiid gávnnat iežat gieldda neahttasiidduin dahje Työmarkkinatoris (Bargomárkantoarga).

Työmarkkinatori doaibmá bargguid ja bargiid gávnnadanbáikin, gos bargoohccit sáhttet ohcat bargguid ja bargoaddit bargiid. Työmarkkinatori Guovlosiidduin gávnnat áigeguovdilis dieđu guovllu rabas bargosajiin, bálvalusain ja ođđasiin sihke dehálamos oktavuođadieđuid.

Ođastusas ja dan váikkuhusain sihke vejolaš nuppástusain áššehasbálvaleaddjiid oktavuođadieđuin dieđihuvvo lasi gielddaid neahttasiidduin ja somekanálain čavčča mielde.

BE-ođastus oanehaččat

• Boahtte jagi álggu rájes BE-bálvalusat sirdásit gielddaide ja stáhta bargo- ja ealáhusdoaimmahagat dahjege BE-doaimmahagat heaittihuvvojit.
• Bargofápmobálvalusain boahtá oassi guhtege gieldda vuođđobálvalusaid, seammaláhkai go ovdamearkka dihte árrabajásgeassin dahje servodathuksema bálvalusat.
• Ođastusa guovddáš ulbmilin lea gielddaid eallinfámu nannen: gielddaid ovddasvástádusa vuollái sirdáseaddji bálvalusain lea vejolašvuohta ain beaktilabbot ovdánahttit barggolašvuođa, čeahpes bargofámu fitnašuvvama ja fitnodagaid ovdáneami.
• Gielddaide sirdásit stáhtas šiega 4000 barggolašvuođa ovddideami áššedovdi.
• Ođastusas Supmii šaddet oktiibuot 45 barggolašvuođaguovllu dahje gieldda, mat vástidit bargofápmobálvalusaid ordnemis.
• Davvi- ja Nuorta-Lappi guvlui šaddá barggolašvuođaguovlu, man hábmejit Anár, Giemajávri, Pelkosenniemi, Posio, Salla, Suovvaguoika, Soađegilli ja Ohcejohka.
• Bargoohccit ožžot gielddasteaset rávvagiid ja ráđi barggu ohcamii sihke čehppodaga ovddideapmái.
• Bargoaddit sáhttet boahttevuođas dikšut áššiideaset gieldda bálvalusain buot gažaldagain, mat laktásit bargo- ja ealáhusbálvalusaide, nugo rekryteremiidda.